Açık Kalp Amaliyatı Sonrası Evde Bakım.pdf
AÇIK KALP AMELİYATLARI SONRASI EVDE BAKIM
Uzm. Dr. Raif Umut AYOĞLU,
Uzm. Dr. Asım Çağrı GÜNAYDIN,
Kalp ve Damar Cerrahi Kliniklerinde her gün pek çok ameliyat yapılmaktadır . Hastanın tanısı ,yaşı ,eşlik eden hastalıkları gibi pek çok etkene dikkat edilerek operasyon şekline karar verilir. Koroner arter hastalıkları,kapak hastalıkları veya doğumsal anomalilerin tedavisinde sıklıkla açık kalp ameliyatı yapılmaktadır.Açık kalp ameliyatı terimi kalbin üzerinde veya içerisinde işlem yapılan operasyonları tanımlamaktadır.
Kalp ameliyatları sonrası hastanın iyileşme süreci kişiden kişiye değişiklik gösterir. Her insanın bünyesi farklı olduğu gibi geçirdiği kalp ameliyatı da farklıdır. En önemli farklardan bir tanesi göğüs kemiğinin açılmış olup , olmadığıdır.
Açık kalp operasyonları sonrası hastalar genellikle 24-72 saat yoğun bakım takiplerinin ardından servise alınır. Serviste hastanın tedavi ve takiplerine devam edilirken , refakatçisi de evde bakım konusunda eğitilir. Böylelikle evde bakım esnasında bireylerin endişe etmesine gerek kalmaz. Hastalar postoperatif dönemde (ameliyat sonrası) genellikle 5. Gün taburcu edilmektedir. Bu sürenin uzatılmaması hastanın menfaatinedir. Enfeksiyonların önlenmesinde bu hayati bir konudur. Enfeksiyon açısından ev ortamı, hastane ortamına göre daha güvenlidir.
Kalp ameliyatı sonrası evde bakım esnasında dikkat edilecekler ;
Yatış Pozisyonu
Hastanın göğüs kafesi açıldı ise; göğüs kemiğinin iyileşmesi 2 ay sürebilmektedir . Hastanın bu süreçte dinlenme ve uyku sürelerinde sırtüstü pozisyonda yatması gerekir. Göğüs kemiğinin iyileşmesi için bu gereklidir. Serviste hastanın nasıl yatacağı ile ilgili bilgi verilip , hasta ve yakınları bilgilendirilir. Oturup kalkarken de mutlaka her iki elden destek alarak hareket edilmelidir . Sağa veya sola dönüp yatmak sternumun (Göğüs Kemiği) açılmasına sebep olabilir. Bu durumda hasta tekrar ameliyat olmak zorunda kalabilir. Şiddetli öksürmek de kemiğin açılmasına neden olabilir. Bunu önlemenin en iyi yolu küçük bir yastığa sarılarak hareket etmek ve bu yastığı iyileşme sürecinde devamlı yanında bulundurmaktır. Hem kemiğe destek sağlar hem de hastaya sürekli olarak kemiğe dikkat etmesi gerektiğini hatırlatır. Gece uyku sırasında sağa sola dönüşleri önlemek için başın altına ikinci bir yastık konarak yükseltilmesi bunu önler , oturur pozisyonda uyumaya gerek yoktur.
Ancak kemiği korumaya çalışırken başka bir problem yaratmamaya özen gösterilmelidir. Sürekli sırtüstü pozisyonda yatmak hastada bası yarası riskini artırır. Dolayısıyla hasta sık sık yürüyüş yapmalıdır , sürekli yatar pozisyonda olmamalıdır.
Kalp ameliyatı yapılırken bacaktan damar alındı ise ameliyat sonrası tromboembolik çorap önerilmektedir. Çorapların kullanılması bacaklardaki ödemi azaltır. Damar alınan bölgedeki dolaşıma yardımcı olur , yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar. Ameliyat sonrası 6 hafta kadar kullanılması tavsiye edilir. Gündüz ayakta iken ve dolaşırken giyilmeli , gece yatarken çıkarılmalıdır.
Hareket ve Egzersiz:
Hastalar yoğun bakım ünitelerinden çıkmadan mutlaka gezdirilir. Bu aynı şekilde serviste de devam eder. Vücut kondisyonunun geri kazanılması ve bağırsak hareketlerinin hızlanması için bu gereklidir. Taburcu olunduktan sonra ev ortamında da hasta yatağa bağımlı kalmamalı, ev içerisinde dahi olsa mutlaka yürütülmelidir.Yürüyüş yapmak, hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır. Hastayı yormayacak şekilde , giderek artan mesafeler de yürüyüş yaptırın. Hastaları gereksiz zorlamaktan kaçının. Bunun dışında ağır beden hareketleri yapılmamalıdır.
Açık kalp ameliyatları sırasında akciğerlerde bir sönme meydana geldiği için; ameliyat sonrası akciğerin eski durumuna getirilmesi gerekir. Derin nefes alma egzersizleri yapılmalıdır. Derin nefes alma ve öksürme egzersizleri, akciğerlerden balgamın (sekresyonun)atılıp, daha iyi çalışmasını sağlar. Bunun en etkili yöntemi ise Triflow dediğimiz, akciğer egzersiz aletidir. Triflow egzersizleri hastalara ameliyat öncesinden başlanır. Eğer triflow yoksa basit bir
balon da aynı işi yapabilir. Egzersizler 6 hafta boyunca sürdürülmelidir. Uyanık kalınan süre içerisinde saat başı 10-15 defa akciğer egzersizi genellikle yeterli olmaktadır.
Yaraların Bakımı ve Banyo:
Eğer doktorunuz aksini önermediyse yaraların üzerinin kapatılmasına gerek yoktur. Hava ile temas etmek yaraların daha çabuk iyileşmesini sağlar. Ancak kasık, meme altı ve diğer vücut katlantı bölgeleri gibi kapalı ve terlemeye müsait bölgeler de yara veya ameliyat kesiği var ise bu bölgelerin mutlaka kuru kalmasına özen gösterilmelidir. Gerekirse yara üzerine eczaneden temin edilebilecek bir gazlı bez konularak kuru kalması sağlanmalıdır. Hiçbir zaman kağıt peçete vb. kullanılmamalıdır.
Taburcu olurken doktor belirli bir pansuman önermiş ise , mutlaka tarif edildiği şekilde yapılmalıdır .
Hastalara taburcu olduktan sonra günaşırı banyo tavsiye edilmektedir. Banyo esnasında dikkat edilecek en önemli husus yaralarının üstünün ovalanmaması ya da liflenmemesidir . Banyo sonrası yara yerleri ve dikişler hızlıca kurulanmalı , ıslak ve nemli bir şekilde uzun süre kalınmasına müsaade edilmemelidir.
Ne yazık ki bazen, her türlü önleme rağmen, ameliyat yeri enfeksiyon kapabilir.Ameliyat yeri ve çevresinde kızarıklık, şişlik ,kötü kokulu akıntıve ağrı varsa, vücut ısınız 38 ºC’yi geçerse enfeksiyon geliştiği düşünülmeli ve hızlı bir şekilde cerrahınız ile bağlantıya geçilmelidir.
Diyet:
Açık kalp ameliyatları sonrası beslenmeye özen gösterilmelidir. Nekahet döneminde vücut iyileşme için maksimum seviyede enerjiye ve proteine ihtiyaç duyar. Ağrılar , bulantı , “istememek, içi almamak” gibi sebeplerden dolayı kimi zaman hastalar yemek istemezler. Yetersiz beslenme vücudun halsizleşmesine neden olacak, hasta gerekli egzersizlerini yapamayacak , yaralar enfeksiyona yatkın hale gelecek ve hatta tekrar hastaneye yatış gerekli olabilecektir. . Bu yüzden beslenmeye mutlaka dikkat edilmelidir
Diyabet benzeri özel bir durum yoksa diyet uygulamak gerekli değildir. Hatta açık kalp operasyonu sonrası özellikle proteinden zengin bir beslenme şeklini tavsiye edilir. Yara iyileşmesi ve vücudun kendini toparlaması için gerekli olan ortalama 1,5 aylık süre boyunca bol proteinli , lifli gıdalardan oluşan bir diyet uygulanmasını tavsiye ediyoruz.
Genel olarak vücudu zorlayacak aşırı yağlı ve ağır yemeklerden uzak durulmalı. Bol sıvı alınmalı. Yemeklerinizi azar azar ve sık sık yemeğe özen gösterilmelidir.
Bazı operasyonlar sonrası ilaç – gıda etkileşimi olabileceği akılda tutulmalıdır. Özellikle kan sulandırıcı ilaç kullanımı gerektiren kapak operasyonları sonrası beslenme özellik göstermektedir. Doktorunuzdan mutlaka bununla ilgili bilgi edinin.
İlaç Kullanımı:
Kalp ameliyatı sonrası düzenli ilaç kullanımı çok önemlidir. Ritim düzenleyici ve kan sulandırıcılar, kalp ameliyatı olmuş kişiler için mutlaka düzenli kullanılması gereken ilaçlardır. Doktorunuzun uygun gördüğü süre aralıklarında hiç aksatılmadan kullanılmalıdır. Doktorunuzun kesmediği hiçbir ilacı tek başınıza alacağınız kararla kesmeye kalkışmayınız.
Bazı açık kalp ameliyatları sonrası kullanılan Coumadin özellikli bir ilaç olup , hasta ve hasta yakınlarının bilgilendirilmesi önemlidir. Kan sulandırıcı olarak kullanılan Coumadin dozu önemli olup kan değerinin düşük kalması durumunda kapakların kilitlenmesi veya damar tıkanmasına neden olurken , yüksek olması durumunda vücudun çeşitli yerlerinden kanamaya neden olabilmektedir. Her iki durumda hayati sorunlara neden olabileceğinden ilaç dikkatli kullanılmalıdır. Coumadin özellikle gıdalar ile ciddi etkileşimi olduğu için , mutlaka doktorunuzdan ayrıntılı bilgi almalı ve uygun aralıklarla kan tahlili yaptırmayı ihmal etmemelisiniz.
GENEL:
Ülkemizde ameliyat geçiren hastaların ziyaretçileri çok olur. Ziyaretçi sayısı , hastayı yormayacak şekilde sınırlandırılmalıdır . Ayrıca gelenlerin hastaya sarılması , öpmesi önlenmeli , grip ve benzeri enfeksiyon geçirenlerin yaklaşmasına izin verilmemelidir.
Hastalar ameliyat sonrası kesinlikle sigara kullanmamalıdır . Eğer ameliyat sonrası sigara içmeye devam edilirse , ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir.
Açık kalp ameliyatları , operasyon sonrası iyileşme dönemi 6 haftaya kadar uzayabilen bir süreç olduğundan evde bakım çok önemlidir. Yukarıda belirtilen ve doktorunuzun söylediği tüm hususlara dikkat edilmesine rağmen istenmeyen problemler olabilir. Mutlaka doktorunuz ile bağlantıya geçin . Sizler hastalarınızın refakatçisi olduğunuzu unutmayın , hastaların tedavilerinde doktorunuz dışında değişiklikler yapmayın. Karar veremediğiniz ve emin olmadığınız her durumda mutlaka doktorunuz ile bağlantıya geçip hastanızı hastaneye götürün.
Açık Kalp Amaliyatı Sonrası Evde Bakım.pdf